Dünya Bankası, 2004 yılından beri her yıl düzenli olarak İş Yapma Kolaylığı Endeksi (Doing Busi
Dünya Bankası, 2004 yılından beri her yıl düzenli olarak İş Yapma Kolaylığı Endeksi (Doing Business Index) raporunu açıklamaktadır. Hazırlanan ve rapor olarak sunulan bu endeks ile yatırım ortamının durumu analiz edilerek ve iş yapma ile ilgili göstergeler puanlanarak ülkenin puanı ve dünyadaki ülkelerin sıralaması yapılmaktadır.
İş Yapma Kolaylığı Endeksi’ni hesaplamak için belli bir metodoloji kullanılmakta ve bu metodoloji ile endeksin hesaplanması için 10 temel başlık ele alınmaktadır. Bu başlıklar işe başlama, inşaat izinlerinin alınması, kredi temini, dış ticaret, sözleşmelerin icrası, tapu kaydı, şirket tasfiyesi, elektrik temini, küçük yatırımcıların korunması ve vergi ödemesi alanlarında gerçekleşen iyileştirmeler olarak belirlenmiştir.
Bu başlıklara ait bir de alt göstergeler mevcuttur.
10 ayrı başlık altında hesaplanan İş Yapma Kolaylığı Endeksi’nin göstergeleri eşit ağırlıklandırılır ve endeks puanı hesaplanır. Hesaplanan bu puan hem ülkenin genel puanını hem de endekste yer alan ülkenin genel sıralamasını belirliyor. Puanlar 0 ile 100 aralığını kapsamına alıyor ve 0 en kötü puanı gösterirken 100 en iyi puanı gösteriyor.
Dolayısıyla İş Yapma Kolaylığı Endeksi’nde ilk sıralarda bulunan ülkeler iş yapma açısından kolay, bürokrasinin az olduğu, yatırımların özendirildiği ve gerçekleşen yatırımların iyi korunduğu ülkeler olarak öne çıkıyorlar.
TÜRKİYE’NİN SIRALAMASI
Türkiye, 2004 yılından beri yapılan sıralamalarda İş Yapma Kolaylığı Endeksi’nde iniş çıkışlar yaşasa da 2018 raporunda 60. sıraya, 2019 raporunda 43.sıraya yükselmiş 2020 raporunda ise 10 sıra birden yükselerek 33. sıraya yerleşmiştir.
Türkiye son 3 yılda İş Yapma Kolaylığı Endeksi’nde 27 basamak birden yükselerek oldukça başarılı bir performans sergilemiştir.
Ayrıca 190 ülke için yapılan bir değerlendirme olduğunu göz önünde bulundurursak yatırım ortamı için önemli bir adım olduğu son derece açık bir şekilde anlaşılıyor.
EN İYİ ÜLKELER VE EN KÖTÜ ÜLKELER
İş Yapma Kolaylığı Endeksi’nin zirvesinde Yeni Zelanda yer aldı. Yeni Zelanda’yı sırasıyla Singapur, Hong Kong, Danimarka ve G. Kore takip ederek ilk 5 sırada yer alan ülkeler oldu.
Bu endekste en kötü performansa sahip ülkeler ise Libya, Yemen, Venezuela, Eritre ve Somali oldu. Türkiye bulunduğu 33. sırası ile gelişmiş ülkeler arasında yer alan İsviçre, Hollanda ve İtalya gibi birçok ülkenin önünde yer aldı.
İŞ YAPMA KOLAYLIĞI ENDEKSİ VE YATIRIMLAR
İş Yapma Kolaylığı Endeksi’ndeki iyileşmeler, ülkeye yönelik doğrudan yabancı yatırımların artması, ekonomik beklentilerin olumlu seyri ve belirsizliklerin azalması açısından önem taşımaktadır.
Ülkeler için kredi derecelendirme kuruluşlarının verdikleri kredi notları ve ülke için var olan kredi risk primi (CDS) ne kadar önemliyse İş Yapma Kolaylığı Endeksi de o kadar önemlidir. Hatta ülkeler arasında var olan rekabet koşulları göz önünde bulundurulduğunda özellikle de doğrudan yabancı yatırımları çekmek maksadıyla kıran kırana mücadele veren gelişmekte olan ülkeler için İş Yapma Kolaylığı Endeksi son derece önemli bir role sahiptir.
En önemlisi de İş Yapma Kolaylığı Endeksi’nde gerçekleşen bu iyileşmelerin yatırımın gerçekleşmesi adına realize olmasıdır. Yani bu iyileşmeler, hem içerideki yatırımlarda hem de doğrudan yabancı yatırımların arttırılmasına ciddi anlamda katkı sağlamaktadır.