Bu yazıda Reda Cherif and Fuad Hasanov’un “All the Way to the Top: Industrial Policy, Innovation, and Sustained Growth” baş
Bu yazıda Reda Cherif and Fuad Hasanov’un “All the Way to the Top: Industrial Policy, Innovation, and Sustained Growth” başlıklı makalesi irdelenecektir.
Chreif ve Hasanov 1960-2014 yılları arasında Asya Mucizesi gerçekleştiren ülkeler dışında sadece 16 gelişmekte olan ülkenin yüksek gelirli ülke statüsüne erişebildiğini söylüyor. Bu ülkelerin bir kısmı petrol rezervlerine sahip ve bir kısmı da AB’ye katılma şansı yakalayan ülkeler.
Hong Kong, Kore, Singapur gibi ülkeler, standart büyüme tarifelerinin dışına çıkarak yüksek büyüme hızları yakaladılar.
Bu ülkelerin ortak özelliği çalışma azimleri (hırsları-tutkuları), hesap verilebilirlikleri ve adaptasyonları belirtilmiş. Aslında bu ülkeler önceki teknolojik yetenek ve deneyimlerinin çok ötesinde sofistike (üstün-ileri) teknoloji kullanan endüstriler geliştirmeye çalıştılar. Yine, benzer özelliklerinden biri de ihracata dayalı bir ekonomi inşa etmeleri ve rekabetçi işletmeler kurmaları.
**
Bu ekonomilerinin sıradışı (mucizevi) başarılarının arkasında oluşturdukları kamu özel işbirliği var.
Söz konusu ülkelerde devlet piyasanın önündeki engelleri kaldırdı. Bu sayede işletmeler dönüştü; aldıkları destek sonrasında yenilikçi, icat eden ve hesap veren bir yapı oluştu.
Mucize gerçekleştirilmesi sofistike sanayilerde erken teknolojik sıçrama yapılmasına dayandırılıyor.
Yine ülkelerin ekonomik itibarlarını attıkları cesur adımlarla kazandıkları belirtiliyor.
Bu ülkelerin daha önce tecrübe ve kesin başarı beklentilerinin olmadığı bilgisayar, elektronik, eczacılık, nakliye ve makine gibi sanayilere girdiler. Sonuçta hiç kimsenin hayal edemeyeceği başarılar yakaladılar.
**
“Mucizeler” gerçekten de anomali (tekrarı zor) kabul edilmektedir. Dünyanın geri kalanının çoğu için, geçen yarım yüzyılın gelişme deneyimi, büyük ölçüde Doğru Sanayileşme politikasını (True Industrial Policy-TIP ilkelerini) uygulamaya koyma konusundaki heveslerin ve kaçırılmış fırsatların karma bir kaydıydı.
Yazarlar, dünyadaki ülkelerin çoğunlukla, aşağıda kısaca özetlenen, üç yaklaşımdan-politikadan ilk ikisini benimsediklerini ve bu nedenle “Asya Mucizesi” gerçekleştiren ekonomilerinin çok gerisinde kaldıklarını belirtiyorlar.
**
1- Salyangoz Sürünmesi (Snail Crawl): Bu yaklaşım, iş ortamının iyileştirilmesini, kurumların ve altyapının yeniden yapılandırılmasını, makro istikrarın korunmasını, genel eğitime yatırım yapmayı ve devlet müdahalelerini en aza indirmeyi içeren standart bir büyüme reçetesini içerir. Genellikle bu politikalar düşük bir büyüme ile sonuçlanır. Bu yolu takip eden ekonomilerin gelişmiş ülkelerle yetişmesi mümkün değildir.
2- Sıçrama (Leapfrog) : Bu politika seçeneği çoğunlukla sofistike endüstrilerde doğrudan yabancı yatırımları çekmeye ve ticari mallar üreten mevcut endüstriler etrafında kalite merdivenini tırmanmaya odaklanmıştır(Malezya ve Şili örneği). Bu yaklaşım, orta gelir statüsü için göreceli yüksek bir büyüme sağlayabilir, ancak ekonomiyi birkaç kuşak içinde, yüksek gelirli ülkeler arasına getirmesi olası değildir. Standart büyüme tarifine ek olarak, imalat ve diğer karşılaştırmalı üstünlüğe sahip sektörlere doğrudan yabancı yatırım çekmek için uygulanan aktif politikalar sıçramaya neden olabilir.
3- Çığır açan teknoloji (Moonshot): Asya mucizeleri, bu tip yaklaşımın (Doğru Sanayileşme Politikası) sonucudur. Devlet burada sofistike sanayilerde ileri teknolojiyle üretim yapan rekabetçi yerli firmaların piyasaya girmeleri sürecinde karşılaştıkları piyasa başarısızlıklarını düzeltmek için müdahale eder. Yani bu seçenekte devletin rolü, eğitimin kolaylaştırılması, elverişli bir iş ortamının teşvik edilmesi, genel altyapı geliştirme gibi standart imkan sunumunun ötesindedir. Devlet, proaktif olarak piyasaya müdahale ederek yerli firmaların sofistike sektörlere girmelerini, yurt içinde ve yurt dışında rekabet edebilmeleri için uygun koşulları sağlayarak başarı olma ihtimalini artırabilir. Bu sayede gelecekte sürekli yüksek büyüme sağlayabilecek bir atmosfer oluşur.
Sonuç olarak; söz konusu çalışmada doğru sanayileşme politikasının başarısı hem devletin hem de özel sektörün eylemlerinde yattığı belirtilmektedir. IMF’nin eski çalışanı Min Zhu’dan alıntı yapılarak “bir ekonominin uçması (sürekli büyümesi) için iki kanata (devlet ve piyasa uyumuna) ihtiyacı var” sloganı ile doğru politika özetlenmektedir.
“Bir ekonomide beklentilerin üzerinde (mucizevi) büyüme hızları yakalanması, öncelikli olarak sofistike (ileri) sanayilerde teknolojik sıçrama gerçekleştirmeye bağlı. Doğru sanayileşme politikası ve “Asya mucizeleri” örneği, diğer ülkelerin ekonomik başarı yolculuklarında takip etmeleri için umut verici bir yol haritası sunmaktadır”.