24 Ekim’de Meclis'e sevk edilen “Dijital Hizmet Vergisi ve Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapma” kanun tasarısı
24 Ekim’de Meclis’e sevk edilen “Dijital Hizmet Vergisi ve Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapma” kanun tasarısının plan bütçe komisyonundaki görüşmeleri tamamlanmıştır. Ve muhtemelen yakında meclis genel kurulunda görüşülerek yasalaşacaktır.
Kanunda yer alan dijital hizmetlerin vergilendirilmesi ile ilgili kısa bir değerlendirme yapacağız.
**
Bilindiği gibi büyük bilişim şirketleri kendilerine has iş modelleri ile küresel ekonomiye hükmetmeye başlamıştır. Gelişen teknoloji ile dijital hizmet sunan çok uluslu şirketler fiziki varlıkları olmadan ticari faaliyette bulunmakta ve büyük ekonomik değerler elde etmektedir.
Dünyada yaygın kanaat, çok büyük gelir elde etmelerine rağmen söz konusu büyük dijital şirketlerin (Google, Facebook, Amazon, Apple, Netflix gibi) yeterince vergi ödemedikleri, ciddi bir vergi kaybına neden oldukları yönündedir.
OECD’nin yaptığı bir hesaplamaya göre büyük dijital şirketlerin 100 ila 240 milyar dolar arasında vergi ödemekten kaçındıkları tespit edilmiştir.
Yine, geleneksel işletmeler ortalama yüzde 23.2 oranında kurumlar vergisi verirken dijital işletmelerin vergi oranı ise sadece yüzde 9,30.
Bu veriler küresel vergilerin ekonomilerin dijitalleşmesine tam olarak uyum sağlayamadığını göstermektedir.
**
Bugün çok sayıda ülkenin söz konusu gelirleri vergilendirmenin peşine düştüğünü görmekteyiz. G7- G20, Avrupa Konseyi ve nihayetinde OECD 129 ülke ile işbirliği yaparak küresel bir dijital vergi çerçevesi oluşturmaya çalışmaktadır. Nihai taslağın 2020 yılında hazırlanabileceği planlanmaktadır.
Ülkelerin ortak bir noktada buluşamamaları her ülkenin kendi başına hareket etmesine neden olmaktadır.
Avrupa’da başını Fransa’nın çektiği 20’ye yakın ülkede (Avusturya, Macaristan, Belçika, Çek Cumhuriyeti İtalya, İspanya ve İngiltere v.s.) dijital vergi yasası çıkartıldığını ya da tasarı hazırlandığını görmekteyiz.
Fransa’nın çıkarttığı dijital vergi yasasına karşılık Trump’ın Fransız şarabına vergi koyma tehdidinin gelmesi, dijital vergiye ABD hükümetinin karşı olduğunu (vergiye muhatap olacak şirketlerin ABD menşeli olması) göstermektedir.
Türkiye hükümeti de bu gelişmeler doğrultusunda dijital hizmetlerin vergilendirilmesine yönelik doğru bir adım atmış ve yasa tasarısını meclis gündemine getirmiştir.
**
Hazırlanan teklif birçok ülkedeki uygulamalara benzer bir yapı arz etmektedir. Fransa yüzde 3, İngiltere yüzde 2, Macaristan yüzde 7,5 olan dijital hizmet vergisi oranları, tasarıda Türkiye için yüzde 7,5 tutulmuştur. Vergi, ciro üzerinden alınacağından gelir vergisi değil, harcama vergisine benzemektedir.
Türkiye dünyada en fazla Facebook kullanıcısı olan 9.ülke. Netflix’in abone sayısı 1,5 milyonu geçmiş. Dolayısıyla Türkiye ekonomisinde dijital hizmetlerden yoğun yararlanıldığı, dijital hizmetlerin vergilendirilmesiyle çok önemli bir vergi potansiyelinin realize edileceği söylenebilir.
Türkiye’nin hazırladığı taslakta neler var kısaca ele alalım.,
**
Yasa taslağında verginin konusu, matrahı, oranı ve muafiyetler ile ilgili hususlar yer almaktadır.
Vergi konusu olarak;
* Dijital ortamda sunulan her türlü reklam hizmetleri,
* Sesli görsel veya dijital herhangi bir içeriğin dijital ortamda satışı elektronik cihazlara kaydedilmesi veya cihazlarda kullanılmasına yönelik dijital ortamda sunulan hizmetler
* Kullanıcıların birbirleri ile etkileşime geçebilecekleri dijital ortamların sağlanması ve işletilmesi hizmetleri yine dijital hizmet vergisinin konusuna girmektedir.
Teklife göre yıllık hasılatı 20 milyon TL (3,125 milyon avro) veya dünya genelinde elde edilen hasılatı 750 milyon avrodan az olanlar dijital hizmet vergisinden muaf tutulmaktadır. Yani, verginin kapsamına sadece büyük ölçekli işletmeler alınmaktadır.
Yine dijital hizmet vergisinin mükellefi hizmet sağlayıcıları, matrah ise ilgili birer aylık vergilendirme dönemlerinde verginin konusuna giren hizmetler nedeniyle elde edilen hasılat olacaktır. Oranı ise ciro üzerinden yüzde 7,5’tur.
Dijital hizmet vergisinin mükellefi ise dijital hizmet sağlayıcılarıdır.
**
Çok sayıda ülke gibi Türkiye de teknolojik ürünlerden kazanç sağlayan büyük şirketlerin vergilendirilmesi konusunda önemli adım atarak dijital hizmetlerin vergilendirmesi yasa taslağını meclise sunmuştur.
Aslında olması gereken; yeni tüketici davranış modellerine ayak uyduran, küresel olarak uyumlu bir vergi kanunları setinin dünyanın her tarafında, öngörülebilir bir şekilde uygulanmasıdır.