Kahve kitap ve hatıralar

Kahveler geçmiş yüzyıllarda bir dönemin kültür sanat dünyasının buluşma mekanlarıydı. Çay, kahve içilerek gazete dergi ve kitapların okunduğu bu mekanlar arasında en ünlüsü ise Beyazıt’ta 19. yüzyılda Safarim Efendi’nin işlettiği kahvehanedir. 1857 yılında açıldığı tahmin edilen mekanın tüm duvarları kitaplarla kaplıdır. Aynı zamanda yeni çıkan mecmua ve gazeteleri de eksiksiz olarak burada bulmak mümkündü. Safarim’in Kahvesi, Okçular Caddesi’nde olduğu için Okçular Kahvesi ya da dikdörtgen şeklinden dolayı Uzun Kahve olarak da bilinirdi.Bu mekanın müdavimlerinden olan ilk Türk matbaacılarımızdan Ebuzziya Tevfik’in Akademi diye bahsetmesi ise boşuna değildi. Öyle ki yıllarca İstanbul’da bir daha böylesine çok çeşitli kitapları olan süreli yayınlarının arşivinin saklandığı bu kadar kapsamlı kütüphanesi olan bir kahvehane bir daha olmadı.

ÖĞRENCİLERİN BULUŞMA ADRESİ

Anlatılanlara göre sahibi Ermeni olan bu kıraathanede bir dönem kitap bile basıldı. Okumayı bilenlerin sadece buluşma adresi değildi elbette. Okunan kitapların konuşulduğu, kültür sanat sohbetlerin de yapıldığı bu mekana aynı zaman da öğrenciler de gelirdi. Mesela Yusuf Ziya Ortaç öğrencilik yıllarında burada çay içip saatlerce kitap ve mecmua karıştırdığını Bizim Yokuş adlı hatıralarında anlatır. Safarim Efendi okuryazarlara hizmet için taşraya kitap, risale ve süreli yayın dağıtımı da yapmış. Reşat Ekrem Koçu İstanbul Ansiklopedisi’nde kahveyle ilgili şu bilgileri paylaşıyor: “Namık Kemal, Sadullah, Halet, Ayetullah, Arif Hikmet, Hasan Suphi, Âli, Refik ve Yusuf ve Aziz Beylerle Vidinli Tevfik (paşa), Ahmet Muhtar (paşa), Süleyman (paşa), Hacı Raşit ve Sait efendiler alelekser orada toplanırlar, edebiyattan riyaziyata, şiir ve hülyadan siyasiyat ve içtimaiyata kadar her şeyden bahsolunur, müdavelei efkâr edilir, herkes bildiğini, duyduğunu söylerdi.”

ÖRNEĞİ YOK AMA

Kütüphanesiyle oldukça meşhur olan Safarim gibi son 150 yılda pek çok kahvehane kültür sanat dünyasını buluşturmaya devam etti. İstanbul’un kültür sanat hayatına yön veren bu kahvehaneler arasında Küllük, Marmara Kıraathanesi, Acemin Kahvesi, İkbal Kıraathanesi, Çınaraltı, Meserret’i sayabiliriz.

KİTAP VE KAHVE KOKUSU

• Books and Coffee

• Bugün isimleri yazarların hatıralarında kalan bu kahveler olmasa da kahve ve kitap kültürü yeniden ama boyut değiştirerek günümüzde var olmaya başladı. Sıcak çorba, kek ve çay servis edilen daha çok ders çalışmaya gelen öğrencilere hizmet eden mahalle kıraatlerinin yanında son yıllarda hızla sayıları artan kitap cafeler bugün artık kitap kurtlarını ağırlıyor. Geçtiğimiz günler Anadolu’daki ilkokullara kitap bağışı kampanyası başlatan Books and Coffee son zamanlarda kitap ve kahve ikilisini en başarılı şekilde uygulayan mekanlar arasında. Hem kitapta hem kahvede oldukça iddialılar. Dekoru, sessiz ortamı ve nefis kahvesiyle kitap kurtlarının ilgi göstereceği bu mekanın Karaköy Tünel’in bitişiğindeki yerine elinizde çocuk kitaplarıyla uğrayabilirsiniz. Hem Anadolu’nun ücra yerindeki bir okulda kurulacak kütüphaneye katkıda bulunup hem de sessiz sakin bir köşede kitabınızı saatlerce okuyabilirsiniz. Gelecek yıla kadar 12 şubeyi hedefleyen Books and Coffee’de ayrıca kitap kulüpleri sohbetler, imza günleri de düzenliyor. Tahir Bulca, Barış Gültekin ve Edvar Aksakal’ın biraraya gelerek kurduğu Books and Coffee’yi diğer mekanlardan ayıran bir başka özelliği ise dökülen kahvelerden doğal sabun oluşturarak çevreyi korumaya katkıda bulunması.