Kompresör Nedir Nasıl Çalışır Nerelerde Kullanılır?

Kompresör, atmosferden aldığı havayı sıkıştırarak hidrolik ihtiyaçların karşılanmasında kullanmak üzere depolama işlemi yapan makinedir. Elektrik motoru gücünü kullanarak havayı vakumlayan kompresörler, atmosferden emdiği havayı yüksek oranlarda tüp içinde sıkıştırır. Sonrasında bu havayı kontrollü bir biçimde Pnömatik devrelerin çalışmasında kullanıma uygun basınçlarla tahliye eder.

Kompresör çeşitleri arasında pek çok farklı model vardır. Bu modellerin anlaşılması için araç motorlarını örnek gösterebiliriz. Motor tipi ne olursa olsun motorun amacı, aracı istenilen hızda ve güçle hareket ettirmektir. Kompresörlerde aynı bu tanımda olduğu gibi tiplerine göre değişiklik gösterse de temel amacı atmosfer havasını vakumlamak ve sıkıştırmaktır. Sonrasında söz konusu hava istenilen basınçla dışarı itilerek devrenin çalışmasını sağlar.

Vidalı Kompresör Nedir?

Vidalı kompresörler, diğer kompresörlerden farklı olarak birbirine geçmiş rotor çifti bulunur. Bu da demek oluyor ki, basınçlı havayı piston yerine birbirine geçmiş rotor çifti kullanılıyor demektir. Bu yapıdaki makinelere vidalı kompresör denir.

Pistonlu Kompresör Nedir?

Düşük basınçlı taraftan yüksek basınçlı tarafa doğru hava akışı olması ve buna karşılık öteleyen elemanın, örneğin: pistonun hareketinin itme şeklinde olması. Pistonlu hava kompresörlerinde silindir içinde hareket eden pistonun sürekli yer değiştirmesiyle (ötelemesiyle) hava sıkıştırılır.

Pistonlu hava kompresörlerinde sıkıştırma (kompresyon) pistonun sadece bir tarafa/yöne (yukarıya, emme yönünün tersine) hareketi esnasında gerçekleşiyorsa, tek (yönde) etkili; her iki yöne (aşağı ve yukarı veya sağa ve sola) hareketi esnasında da sıkıştırma oluyorsa, çift (yönde) etkili pistonlu kompresör olarak adlandırılır.

Kompresör Nasıl çalışır?

Kompresör pek çok farklı model ve basınç aralığında hizmet vermek üzere üretilebilir. Kompresörün çalışma mantığına baktığımızda, otomobil motorlarına benzer oldukları görülmektedir. Motor yuvası içinde aşağı yukarı hareket eden motor, benzini sıkıştırarak patlama ve yanma elde eder. Bu patlama ve yanma sonucu oluşan gaz egzozdan dışarı atılmaktadır.

Kompresörler atılan gazı depolayarak basınçlı bir şekilde daha sonra kullanılmak üzere saklar. Kompresörlerde piston yuvasında hareket eden kompresör bu hareketle çalışır. Detayları ile ele aldığımızda; Pistonun ölü noktasına kadar inen piston, ters yöne hareketle atmosfer havasını emecektir. Hava girişinde hava filtresinden geçen atmosfer havası temiz bir şekilde piston yuvasına emilmiş olur. Piston yukarıya doğru hareket ettiğinde ise kapanan sübaplar havanın basınçlı bir hal almasını sağlar.

İstenilen basınca erişen hava, kollektör kullanılarak bir araya toplanır. Hava daha sonra, çekvalf kullanılarak depolama tankına aktarılır. Çekvalfler her turda depo içinde olan havanın tek yönlü olarak akışını keserek ortama yeni hava girişini mümkün kılar. Kompresör tamamen dolduğunda devrede olan hava, yani tankın dışında ki sistemlerde olan sistemden otomatik olarak tahliye edilir. Söz konusu tahliye selenoid valf yardımı ile gerçekleşir.

Kompresör Bakım ve Tamirinin Önemi

Kompresörler pahallı makinalar olması nedeniyle bakım ve tamiri oldukça önemlidir. Haftalık, aylık ve yıllık bakımlar hayati öneme sahiptir. Bununla beraber kompresör bakımıyazlık ve kışlık olarak mevsimlere görede yapılmalıdır. Bakımı yapılmayan ve dikkate alınmayan kompresörler arızlar vererek sorunlar yaşatmaya başlar ve soluğu kompresör tamircisinde alabilirsiniz. Arıza çıkaran kompresörler parça değişime gerektirirse kaçınılan bakım ücreti kompresör tamiri ile başka bir boyuta ulaşır. Kompresörün kullanıldığı yerin temizliği de çok önemlidir. Çok toz alan bir yerde kompresör arızlarının sayısı artmaktadır. Kompresör servisi ile ilgili ayrıntılar için uzmana başvurabilirsiniz.

Kompresörlerde Kademeler

Kompresörler iki ya da üç kademeli olabilir. Alçak basınç sisteminde oluşan hava ara soğutucuya aktarılır. Depo içinde her zaman belirli oranda su buharı oluşmaktadır. Bu durum pnömatik sistemlerde istenmeyen sonuçlardandır. Bu nokta da depo altına yerleştirilen tahliye vanası ile depo içinde ayıklama işlemi sağlanır.

Depo içinde bulunan hava hem nemlendirici hava olarak hem de kurutucu hava olarak kullanılabilir. Kurutucu hava olarak kullanılacak havanın nem ayrıştırılması yapılmalıdır. Kompresörler gücünü elektrik motorlarından alır.

Piston hareketini sağlayan ana motor değişik güçlerde olabilir. Kompresör, işletmenin ihtiyaç duyduğu oranda ve boyutta kompresör seçilmelidir. Kompresör çeşitleri 0-40 bar arasında basınçlı hava üretebilir. En yaygın kullanılan basınç aralığı 0-40 bar aralığıdır. Fakat ihtiyaç durumuna göre daha büyük boyutlarda kompresörler de temin edilmek üzere üretilmiştir.

Kompresör Nerelerde Kullanılır?

Mekanik harekete ihtiyaç duyulan her nokta da kompresörler kullanılabilir. Kompresörden enerji elde ederek makine çalıştırmak teorik olarak elektrikli makine çalıştırmaktan daha pahalı bir dönüşümdür. Fakat elektriğin yetersiz ya da istenilen yüksek voltajla elde edilemediği işletmelerde kompresör kullanımı ihtiyaç duyulan gücü üretecektir.

Kompresörler küçük işletmelerden büyük işletmelere kadar her nokta da kullanılmaktadır. Küçük işletmelere örnek olarak, lastik değişimi yaptırdığınız lastikçileri göstermek doğru olacaktır. Zira lastik değişimi için lastik bijonlarının sökümü ve takımında insan gücünü minimuma indiren havalı sökme takma tabancaları, yüksek oranda basınçlı hava kullanır. Suyun ve nemin olduğu ortamlarda elektrikli makineler kullanmak hem akılcı hem de güvenli bir yatırım olmazken, bu tip işletmelerde kompresör havası ile çalışan makinelerle operasyonları gerçekleştirmek son derece doğru bir seçimdir.

Büyük işletme de kompresörün yararlı olduğu alanlara göz atarsak, büyük otomobil fabrikalarını örnek vermemiz mümkündür. Kalıp işleme tezgahlarından pres tezgahlarına kadar her nokta da kompresörden elde edilen güç kullanılmaktadır. Yine boyama fırınlarında çalışan tabancalar ve robotlar da kompresör havasından güç almaktadır. Bu basınçlı hava gücü elde edilen sonuçla kıyaslandığında son derece uygun maliyet sunar.

Kompresörün kullanım alanları görünen ve görünmeyen yönleri ile hayatın her noktasındadır demek yanlış bir tanım olmayacaktır.

Bu yazımızda, kompresör nedir, nasıl çalışır, nerelerde kullanılır? Kompresörlerde kademe sistemi nasıldır? Kompresörlerin bakım ve tamiri ne derecede önemlidir? sorularını yanıtladık.