Tam Olarak Türk Lokumu Değil

ABD ile Türkiye arasında şaşırtıcı bir sıklık ve öfke ile baştan sona devam ediyor. Ankara, ABD’den gelen tüm elektronik eşyaların “boykot” olduğunu ilan etti. Bu, daha dar bir kalibrasyonla, Türkiye’den çelik ve alüminyum ithalatında tarifeleri ikiye katlayan Washington’a misillemede bulunuyor. ABD yaptırımları, Türkiye’deki Amerikalı rahip Andrew Brunson’un Türkiye’deki “suçlama” terör suçlamalarından tutuklanmasına yol açtı.

Aslında tükürük, Fethullah Gülen’i suçladığı iki yıl önce Erdoğan’a yapılan başarısız darbeden bu yana başladı. İslâm din adamları, isyandan bu yana ABD ‘de sığınma verildi. Erdoğan, Gülen’in darbenin arkasındaki beyni olduğunu iddia etti. Gülen’in iadesini istediğinde, derhal ABD hükümeti tarafından reddedildi.

Ankara’nın ABD’den yapılan elektronik ithalatı boykot etmesinin hemen ardından, Çarşamba günü Trump, 100 F-35 Avcı Jeti’nin Türkiye’ye transferini engelledi, bu yüzden öfkesi kaynatıldı. Her neyse, önümüzdeki otuz yıl boyunca gerçekleşmiş olsaydı, transfer Türkiye’yi dünyanın en büyük F-35 Avcı Jetleri operatörü yapacaktı.

Türk çeliği ve alüminyumuna uygulanan tarifeler, ABD pazarında Türk ihracatını tamamen rakipsiz hale getirdi; bu, Li’nin değerinin yüzde 40 oranında bir dolara düşmesi.

Bazı gözlemciler, Türkiye’nin mevcut ekonomik sıkıntılarının bu sırada daha da kötüleştiğini sağlama eğilimindedir. Fakat ABD yaptırımlarının etkisinin bu aşamada abartılmamış olup olmadığını merak ediyoruz, Trump’ın kişiliğinin komik havasına değindik! Büyük ölçüde borç kapma işleminin yol açtığı “önceden var olan sorunlar” suçlu gibi görünüyor.

Sadece bu istatistikleri göz önünde bulundurun, ne demek istediğimi anlayacaksınız: Türkiye GSYİH’sı trilyon doların dörtte üçüne yakın. Ve ABD pazarına toplam ihracat büyüklüğü nedir? Yarım milyardan az – 400-500 milyon dolar değerinde. Bu, Türkiye’nin uyku kaybına neden olan GSYİH’nın oranı olarak önemli bir miktar değil! Evet, prensip olarak, yaptırımlara, ortak adama zarar vermeye başladığı bir noktaya kadar devam etmenin ahlaki olarak kabul edilemez olduğunu düşünüyoruz.

Buradaki temel kaygı, popülist, demokratik ve meşru bir hükümetin ekonomiyi nasıl bozduğuna, ağır borç aldığına, ticaretin ve ödemelerin açığını nasıl esnettiğine ve IMF’nin kurtarma dilimini ararken kendisini bulmasına ilişkin. Dahası, neden Erdoğan iç başarısızlıklar için dış bahane arıyor? Burada, Trump’ı bir şekilde çöpe atıyor – Erdoğan’ı Amerika’yı yeniden büyük yapmak istediği farkla suçlayarak, görünüşte görkemli bir ihtişam yanılsaması yok.

Türk lider, halkını İstanbul’daki Trump Tower’ı işgal etmeye teşvik etme düzeyine ulaştırıyor. Ne de olsa Trump, onun görevini aşmasını engelleyen bir Kongresi var, ancak Edorgan’ın dikkatli olması gereken bir kurumsal tasma yok.

Türkiye cumhurbaşkanı son zamanlarda danışmanlarının sayısını, büyük bir evet-erkek grubu olan ihalesini yerine getirmeye teşvik etti ya da söylemeli miyiz?

Unutmayın, 2016-17 isyanı sırasında birçok insanın hayatını zorlaştırmasının yanı sıra birkaç öğretmen, memur, asker ve diğer profesyonelleri görevden aldı. 25 Haziran 2018’de bir haber, geçtiğimiz yılın ayaklanmasından bu yana 3 bin Türk diplomatın Almanya’da sığınma talebinde bulunduğunu belirtti. Dünya liderleri Edrogan’ı, muhaliflere yapılan baskıya karşı bir mazeret olarak, ülkeye çok pahalı olan ayaklanmayı kullanmamaları konusunda uyarmış olsaydı, Türkiye’nin iyi dilekçileri onu sadece gelecek huzursuzluk tohumlarını ekmemeye çağıracaktı.

Tanımı ile sorumlu olan ücretsiz medya, devam etmekte olan bir ortak olabilir; Oysa özgür medyanın çoğunun Türkiye’de imha edildiği söyleniyor. “Edrogan iyi bir tavsiyeyi görmezden gelirse, ülkeyi geri yıkıma götürecek” diye sosyal medyaya bağırıyor.

Erdoğan Suriye’yi Putin’e yöneltti; aynı şeyi Trump’a da yapıyor olabilir. Ancak buradaki tek dengeleme faktörü, Trump’ın, NATO’yu cephaneliğine dayanan bir silahlı cephanelikle Rus yörüngesine sokma riskini harekete geçirme riskini daha da arttıracağı gerçeği olabilir!