Vedat Türkali

Vedat Türkali (d. 13 Mayıs 1919, Samsun – ö. 29 Ağustos 2016, Yalova), Türk senarist, şair ve roman yazarı.

Asıl adı Abdulkadir Pirhasan’dır. Samsun Lisesi’nde okuduktan sonra 1942 yılında İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Türk Dili ve Edebiyatı Bölümü’nden mezun olmuştur. Aynı yıl eşi Merih Pirhasan’la evlenmiştir.

Maltepe Askeri Lisesi ve Kuleli Askeri Lisesi’nde edebiyat öğretmenliği yaptıktan sonra 1951’de siyasi eylemleri sebebiyle tutuklanmış; 9 yıl ceza almış 7 yıl sonunda koşullu olarak serbest kalmıştır.

Gar Yayınları’nı Rıfat Ilgaz ile kurduktan sonra, 1960’ta Dolandırıcılar Şahı ile senaristliğe başlamıştır. Senaristliğine devam eden Türkali, 1965’te yönetmenliği denemiştir.

Bir Gün Tek Başına ve Mavi Karanlık gibi romanları Türk edebiyatının en büyük eserleri arasına girmiş; daha sonra da Yeşilçam Dedikleri Türkiye ve Tek Kişilik Ölüm romanlarını da yazmıştır.

Mihri Belli’nin yakın arkadaşı ve Atıf Yılmaz’ın arkadaşı ve akrabasıdır. TKP’nin eski üyelerindendir. 2002 seçimlerinde DEHAP’dan aday olarak aktif siyasete atılmıştır.

Vedat Türkali, oyuncu Deniz Türkali ve yönetmen Barış Pirhasan’ın babası, Deniz Türkali’nin kızı şarkıcı Zeynep Casalini’nin dedesidir. Türk edebiyatının usta isimlerinden olan Vedat Türkali, 29 Ağustos 2016 Pazartesi günü saat 06.00’da Yalova’da tedavi gördüğü hastanede hayata veda etti.

Türkali, Cumhuriyet tarihinde birçok olaya şahitlik etmişti. Bir süredir Yalova’da tedavi gördüğü bir hastanede 97 yaşında yaşamını yitirmiştir.

Vedat Türkali Şiirleri > İstanbul Şiiri

Salkım salkım tan yelleri estiğinde
Mavi patiskaları yırtan gemilerinle
Uzaktan seni düşünürüm İstanbul
Binbir direkli Halicinde akşam
Adalarında bahar
Süleymaniyende güneş
Hey sen güzelsin kavgamızın şehri

Ve uzaklardan seni düşündüğüm bugünlerde
Bakışlarımda akşam karanlığın
Kulaklarımda sesin İstanbul

Ve uzaklardan
Ve uzaklardan seni düşündüğüm bugünlerde
Sen şimdi haramilerin elindesin İstanbul

Plajlarında karaborsacılar
Yağlı gövdelerini kuma sermiştir.
Kürtajlı genç kızlar cilve yapar karşılarında
Balıkpazarında depoya kaçırılan fasulyanın
Meyvesini birlikte devşirirler
Sen şimdi haramilerin elindesin İstanbul

Et tereyağı şeker
Padişahın üç oğludur kenar mahallelerinde
Yumurta masalıyla büyütülür çocukların
Hürriyet yok
Ekmek yok
Hak yok
Kolların ardından bağlandı
Kesildi yolbaşların
Haramilerin gayrısına yaşamak yok

Almış dizginleri eline
Bir avuç vurguncu müteahhit toprak ağası
Onların kemik yalayan dostları
Onların sazı cazı villası doktoru dişçisi
Ve sen esnaf sen söyle sen memur sen entellektüel
Ve sen
Ve sen haktan bahseden Ortaköyün Cibalinin işçisi
Seni öldürürler
Seni sürerler
Buhranlar senin sırtından geçiştirilir
İpek şiltelerin istakozların
ve ahmak selameti için
Hakkında idam hükümleri verilir

Haktan bahseden namuslu insanları
Yağmurlu bir mart akşamı topladılar

Ödülleri

1965 Antalya Altın Portakal Film Festivali, En İyi Senaryo Ödülü, Karanlıkta Uyananlar
1970, TRT Oyun Ödülü (Dallar Yeşil Olmalı)
1974, Milliyet Yayınları Roman Yarışması Birincilik Ödülü
1976, Orhan Kemal Roman Armağanı
2009 Sinema Yazarları Derneği (SİYAD) Onur Ödülü
2016, Beyaz Martı Edebiyat Onur Ödülü

Başlıca eserleri

Bir Gün Tek Başına (roman, 1974)
Eski Şiirler, Yeni Türküler (şiirler, 1979)
Üç Film Birden (senaryolar, 1979)
Mavi Karanlık (roman, 1983)
Eski Filmler (senaryolar, 1984)
Bu Gemi Nereye (yazılar, anılar, 1985)
Dallar Yeşil Olmalı (oyun, 1985)
Tek Kişilik Ölüm (roman, 1989)
Özgürlük İçin Kürt Yazıları (yazılar, 1996)
Güven (roman, 1999)
Komünist (anı, 2001)
Yeşilçam Dedikleri Türkiye (roman, 2001)
Bu Ölü Kalkacak (oyun, 2002)
Dallar Yeşil Olmalı (oyun, 2002)
Kayıp Romanlar (roman, 2004)
Yalancı Tanıklar Kahvesi (roman, 2009)
Bitti Bitti Bitmedi (roman, 2014)